Openlegging van boeken en geschriften (Par. 3, Afd. 9, Titel 2, Boek 1 Rv.)
Inleiding openlegging van boeken
De afdeling “openleggen van boeken” omvat maar één wettelijke bepaling: art. 162 Rv..
Bevel tot openlegging administratie door de rechter
Iedere ondernemer is op grond van art. 3:15i B.W. verplicht een administratie bij te houden (zie de pagina Voeren van een administratie). Dit omvat “boeken, bescheiden en geschriften”, maar in tegenwoordig zijn daar ook digitale data onder begrepen, omdat administraties en communicatie tegenwoordig hoofdzakelijk digitaal worden gevoerd.
De rechter kan daarvan dus openlegging bevelen. Dat bevel zal wel beperkt zijn tot de voor de beslechting van het geschil relevante bescheiden. De rechter kan dit ambtshalve doen, maar meer voor de hand liggend is dat een partij daartoe een verzoek tot de rechter richt, die dit inwilligt.
Art. 162 lid 1 Rv. bepaalt, dat de rechter in de loop van een geding, op verzoek of ambtshalve, aan partijen of aan een van hen de openlegging kan bevelen van de boeken, bescheiden en geschriften, die zij ingevolge de wet moeten houden, maken of bewaren.
Doen zij dit niet, dan “kan de rechter daaruit de gevolgtrekking maken die hij geraden acht” (art. 162 lid 2 Rv.). Dat is een wat omineuze manier om te zeggen dat dat doorgaans in je nadeel zal uitpakken. De rechter geeft zo’n bevel immers niet voor niets: hij acht de gevraagde informatie van belang voor het geding.
Jaarrekeningprocedure
Betreft het een jaarrekeningprocedure, dan kan de rechter dit zelfs ambtshalve bevelen met oplegging van een dwangsom (art. 162 lid 3 Rv.).
Vordering tot het geven van inzage in informatie wederpartij (art. 843a Rv.)
Naast de algemene bepaling van art. 162 Rv. is in Titel 7, Boek III Rv. (genaamd ‘Enige bijzondere rechtsplegingen’, pagina Enige bijzondere rechtsplegingen) nog een bijzondere procedure gegeven voor het verkrijgen van afschrift en inzage uit de administratie van de wederpartij of derden. Die Titel bevat ook een regeling tot inzage in geval van een inbreuk op het mededingingsrecht. Die Titel kent drie afdelingen.
Zie voor de vordering tot inzage op grond van art. 843a Rv. de pagina Afschrift, uittreksel, inzage van akten en andere bewijsmiddelen.
Geen onmiddellijk beroep tegen weigering vordering tot afgifte
In het arrest HR 22 januari 2010 (man/vrouw) heeft de Hoge Raad beslist, dat een vordering tot afgifte of inzage is te beschouwen als een vordering tot instructie van de zaak, en niet een eindvonnis of een beslissing op een voorlopige voorziening. Daarom geldt de uitzondering van art. 337 lid 1 Rv. niet en is – conform art. 337 lid 2 Rv. – slechts tussentijds hoger beroep mogelijk tegen dit vonnis met het eindvonnis of na verlof van de rechter. In gelijke zin HR 13 juli 2012 (ABN AMRO/slachtoffers Ponzi scheme). Zie ook de pagina Appellabiliteit.
Auteur & Last edit
[MdV, 29-6-2018; laatste bewerking 20-05-2023]
Openlegging van boeken en geschriften (Par. 3, Afd. 9, Titel 2, Boek 1 Rv.)
Openlegging van boeken en geschriften (Par. 3, Afd. 9, Titel 2, Boek 1 Rv.)
Inleiding openlegging van boeken
De afdeling “openleggen van boeken” omvat maar één wettelijke bepaling: art. 162 Rv..
Bevel tot openlegging administratie door de rechter
Iedere ondernemer is op grond van art. 3:15i B.W. verplicht een administratie bij te houden (zie de pagina Voeren van een administratie). Dit omvat “boeken, bescheiden en geschriften”, maar in tegenwoordig zijn daar ook digitale data onder begrepen, omdat administraties en communicatie tegenwoordig hoofdzakelijk digitaal worden gevoerd.
De rechter kan daarvan dus openlegging bevelen. Dat bevel zal wel beperkt zijn tot de voor de beslechting van het geschil relevante bescheiden. De rechter kan dit ambtshalve doen, maar meer voor de hand liggend is dat een partij daartoe een verzoek tot de rechter richt, die dit inwilligt.
Art. 162 lid 1 Rv. bepaalt, dat de rechter in de loop van een geding, op verzoek of ambtshalve, aan partijen of aan een van hen de openlegging kan bevelen van de boeken, bescheiden en geschriften, die zij ingevolge de wet moeten houden, maken of bewaren.
Doen zij dit niet, dan “kan de rechter daaruit de gevolgtrekking maken die hij geraden acht” (art. 162 lid 2 Rv.). Dat is een wat omineuze manier om te zeggen dat dat doorgaans in je nadeel zal uitpakken. De rechter geeft zo’n bevel immers niet voor niets: hij acht de gevraagde informatie van belang voor het geding.
Jaarrekeningprocedure
Betreft het een jaarrekeningprocedure, dan kan de rechter dit zelfs ambtshalve bevelen met oplegging van een dwangsom (art. 162 lid 3 Rv.).
Vordering tot het geven van inzage in informatie wederpartij (art. 843a Rv.)
Naast de algemene bepaling van art. 162 Rv. is in Titel 7, Boek III Rv. (genaamd ‘Enige bijzondere rechtsplegingen’, pagina Enige bijzondere rechtsplegingen) nog een bijzondere procedure gegeven voor het verkrijgen van afschrift en inzage uit de administratie van de wederpartij of derden. Die Titel bevat ook een regeling tot inzage in geval van een inbreuk op het mededingingsrecht. Die Titel kent drie afdelingen.
Zie voor de vordering tot inzage op grond van art. 843a Rv. de pagina Afschrift, uittreksel, inzage van akten en andere bewijsmiddelen.
Geen onmiddellijk beroep tegen weigering vordering tot afgifte
In het arrest HR 22 januari 2010 (man/vrouw) heeft de Hoge Raad beslist, dat een vordering tot afgifte of inzage is te beschouwen als een vordering tot instructie van de zaak, en niet een eindvonnis of een beslissing op een voorlopige voorziening. Daarom geldt de uitzondering van art. 337 lid 1 Rv. niet en is – conform art. 337 lid 2 Rv. – slechts tussentijds hoger beroep mogelijk tegen dit vonnis met het eindvonnis of na verlof van de rechter. In gelijke zin HR 13 juli 2012 (ABN AMRO/slachtoffers Ponzi scheme). Zie ook de pagina Appellabiliteit.
Auteur & Last edit
[MdV, 29-6-2018; laatste bewerking 20-05-2023]
Openlegging van boeken en geschriften (Par. 3, Afd. 9, Titel 2, Boek 1 Rv.)
Zoeken binnen de kennisbank
Lawyrup, jouw gratis kennisbank over burgerlijk (proces)recht!